To "μακρύ αγκάθι" ή αλλιώς Σπιναλόγκα είναι το νησί για το όποιο γίνεται λόγος συνέχεια τις τελευταίες μέρες.Πριν όμως από αρκετά χρόνια το νησί αυτό, ήταν μάλλον ..."καταραμένο" και το όνομά του δεν αναφερόταν σχεδόν ποτέ!Κι αυτό γιατί, ήταν το νησί των λεπρών...των ανθρώπων που λόγω της αρρώστιας τους δεν είχαν καμία θέση στην "υγιή" κοινωνία των υπολοίπων.
Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα απ' την αρχή.Το αρχαίο όνομα του νησιού ήταν
Κυλιδών.Μετά την κατάληψη του απο τους Ενετούς πήρε το όνομα Σπίνα Λόγκα.Οι Ενετοί το ....
1574 μετά την Τούρκικη εισβολή στην Κύπρο οχύρωσαν το νησί φοβούμενοι ότι έρχεται και η σειρά της Κρήτης.Όντως το 1649 οι Τούρκοι κυριεύουν την Κρήτη και 65 χρόνια μετά και την Σπίναλόγκα.Αξίζει να σημειωθεί πως, οι " χαΐνηδες"(Κρήτες αντάρτες)κρυβόντουσαν εκεί και πολεμούσαν τους Τούρκους μέχρι και το 1898 που η Κρήτη απελευθερώθηκε.
5 χρόνια μετά.Το 1903 η Κρήτη αποφασίζει να μετατρέψει το νησί σε λεπροκομείο και μεταφέρει τους πρώτους 251 Χανσενικούς που μέχρι πρότινος ζούσαν στις "μεσκηνιές"(στις παρυφές των βουνών) και "πίστευαν" ότι αποτελούσαν πηγή μόλυνσης!Μάλιστα τότε τους ανάγκαζαν να φοράνε κουδούνια, ούτως ώστε όταν πλησίαζαν την πόλη να τους ακούνε οι υπόλοιποι κάτοικοι και να κρύβονται!!Μέτα το 1913 άρχιζαν να μεταφέρονται σταδιακά ασθένεις από την υπόλοιπη Ελλάδα και σιγά σιγά κι απ' το εξωτερικό
Οι συνθήκες ήταν ΑΘΛΙΕΣ!Χωρίς φαρμακευτική αγωγή και ουσιαστική περίθαλψη οι άνθρωποι εκεί "θάβονταν" ζωντανοί.Απομωνομένοι και εξορισμένοι απο τα χωριά τους και τις οικογένειες τους, μέσα σε φρικτούς πόνους περίμεναν απλά την ημέρα του θανάτου τους.Εξάλλου η επιγραφή στην είσοδο της Σπίναλόγκα έλεγε "Να εναποθέσει κάθε ελπίδα όποιος εισέρχεται."
33 χρόνια μετά.Το 1936 στο νησί μεταβαίνει ο Επαμεινώνδας Ρεμουνδάκης.Πρίν 7 μήνες είχε μεταφερθεί στη Σπιναλόγκα η αδερφή του και τώρα ήταν η σειρά του.Ο Ρεμουνδάκης αποτελεί το πρόσωπο-σύμβολο της Σπίναλόγκα.Αν και "καταδικασμένος" στην μοίρα της ασθένειας του Χάνσεν...οραματίστηκε μια καλύτερη τουλάχιστον διαβίωση, μια πιο ανθρώπινη αντιμετώπιση των λεπρών.Είναι ο άνθρωπος που ξεκίνησε απ΄το απλό ασβέστωμα των σπιτιών, μέχρι την οργάνωση της τοπικής κοινωνίας του νησιού.. με καφενεία,θέατρο,κινηματογράφο,εκκλησία!Την εκκλησία μάλιστα τον Άγιο Παντελεήμονα την λειτουργούσε ένας ιερέας, εθελοντικά καθώς δεν έπασχε απο την αρρώστια και δεν "κόλλησε" ποτέ.Ο Ρεμουνδάκης στην αυτοβιογραφία του(που δεν έχει εκδοθεί τούλαχιστον ακόμα "αητός χωρίς φτερά") ως γνώστης των νομικών(στο νησί πήγε σε ηλικία 21 ετών,τριτοετής στη Νομική) απαίτησε από την πολιτεία ηλεκτρογεννήτρια(πρίν αποκτήσει μάλιστα η Πλάκα, το απέναντι χωριό του "έξω κόσμου") και έτσι η Σπιναλόγκα απέκτησε ρεύμα!Δημιούργησε σχολείο με δάσκαλο έναν λεπρό.Ίδρυσε την "Αδελφότητα Ασθενών Σπιναλόγκας".Φύτεψε δέντρα,οργάνωσε την καθαριότητα του νησιού και έβαλε μεγάφωνα στους δρόμους του νησιού, άπ΄οπου έπαιζε κλασσική μουσική.Ο Επαμεινώνδας Ρεμουνδάκης είναι ο άνθρωπος που έδωσε στο νησί της Σπίναλόγκα ξανά ΖΩΗ.Οι ασθενείς ξαναθυμήθηκαν την ζωή που ζούσαν και ένιωσαν πως δεν είναι τελικά εγκληματίες εξόριστοι απο την κοινωνία σε ένα κολαστήριο, αλλά άνθρωποι ίσοι σε δικαιώματα με τους υπόλοιπους στη χαρά στη λύπη στον έρωτα και γενικά στη ζωή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στον Β' Παγκόσμιο πόλεμο δεν πάτησε το πόδι του στη Σπιναλόγκα ούτε Γερμανός ούτε Ιταλός.Η Πλάκα, το απέναντι χωριό, είχε εκκενωθεί από τους κατακτητές και έτσι τη σίτιση και την συντήρηση (και λόγω φόβου μην φύγουν οι Λεπροί από το νησί και "κολλήσουν" τους υπόλοιπους) γινόταν από τους ίδιους τους κατακτητές.Αυτό όμως έδωσε την ευκαιρία στην δημιουργία μικρού , κρυφού στρατηγείου για τους Έλληνες καθώς επίσης και την ευκαιρία για τη δημιουργία ραδιοφωνικού σταθμού.
Το 1957 ανακαλύφθηκε το φάρμακο για την λέπρα.Και έτσι αρχίζει και το τέλος της Σπίναλόγκας.Κάποιοι θεραπεύθηκαν, κάποιοι δεν τα κατάφεραν και κάποιοι τελευταίοι μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο λοιμωδών στην Αγία Βαρβάρα.Το νησί της Σπίναλογκα έμεινε για πολλά χρόνια αναξιοποίητο και παρατημένο στο έλεος του.Κανείς άλλωστε δεν ήθελε ούτε να το θυμάται ούτε να το αναφέρει.Όμως το ενδιαφέρον από τουρίστες και γενικά από το εξωτερικό , ξανάφερε στο προσκήνιο το "κολαστήριο".Το 2001 κατά την διάρκεια των διακοπών της στην Κρήτη η Victoria Hislop γράφει το γνωστό πλέον σε όλους μας "Το νησί" το όποιο έγινε best-seller και έπειτα μεταφέρθηκε στην μικρή οθόνη.
Η λέπρα δεν έχει αποδειχθεί ιατρικά "μεταδοτική" αλλά ούτε και αθώα.Το πως κολλάει κανείς την αρρώστια, παραμένει ακόμα άγνωστο.Οι άνθρωποι αυτοί βασανίστηκαν περισσότερο από το στίγμα της αρρώστιας παρά από την ίδια την λέπρα.Γιατί δυστυχώς το σώμα μπορεί να θεραπευτεί η ψυχή όμως ποτέ.Και πιστεύω πως η Σπιναλόγκα είναι εκεί για να μας υπενθυμίζει πως σε μια "υγιή" κοινωνία, θέση δεν έχουν μόνο οι υποτιθέμενοι "υγιείς"...αλλά όλοι!Και πριν βιαστούμε να κατακρίνουμε την τότε κοινωνία....ας κοιτάξουμε λίγο γύρω μας και να δούμε τελικά ποιες είναι οι νέες "Σπιναλόγκες" και ποίοι οι "λεπροί" του σήμερα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου